Geurakan Atjèh Meurdéhka
Meudjeulih Geurakan Atjèh Meurdéhka Pusat
Haba Peunjata
26ub Mart 2022
Uroë Peu-ingat Peunjata Prang Beulanda ateuëh Keuradjeuën Atjèh
Njang keu 149 thôn
(26 Maret 1873 – 26 Maret 2022)
Keu bandum bansa Atjèh Mulia,
Assalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuh
Bandum pudjoë meuwoë keu Po teuh Allah Subhanahu Wa Ta’ala. Seulaweuët dan saleuëm keu Pang Ulèë geutanjoë Nabi Muhammad Sallallahu ‘alaihi wasallam beuseurta Al dan sahabat droëneuhnjan. Saleuëm takzim keu bandum bansa Atjèh njang ta tjinta.
Nibak uroë njang meuseudjarah njoê, geutanjoë ta sambôt dan ingat keulai keu bandum mudjahidin-mudjahidin Atjèh njang ka sjahid bak peutheun Neugara Atjèh njang meurdéhka dan meudèëlat nibak seurangan peundjadjah kaphé Beulanda, sampoë ‘an teudjadi prang njang meulabô darah dan meularut-larut kira-kira leubèh kureuëng 70 thôn deungon kureubeuën djawông siteungoh nibak bansa Atjèh bak watèë njan. Prang njoë djipeunjata ateuëh Atjèh seutjara reusmi (Declaration of War) dan diangkèë dèëlat Atjèh ateuëh bumoë Atjèh dan pulo-pulo Meulaju. Njoë bandum djeuët ta kalôn bak dokumén-dokumèn njang meukeubah bak surat-surat haba dônja sibagoê bukti djameun putjak keuradjeuën Atjèh.
Ateuëh dasar bukti-bukti dokumen dan seudjarah njang geutuléh uléh éndatu geutanjoë deungon darah-geuh maka peurdjuangannjoë ta landjôt sampoë ‘an djinoë, jôh gohlom na dan hana tom gop deungo si-umu dônja teudong nan “indonesia”. Maka nibak njan keuh peureulèë sabé–sabé ta peu-ingat uroë njoë dan uroë-uroë rajek Atjèh njang laén dan ta bri Peundidékan Atjèh njang beutôi keu bandum aneuk bansa djinoë dan masa akan ukeuê.
Bak saboh artikel njang djituléh dalam DW.com. Perdana Meuntroë Beulanda, Mark Rutte, ka djilakèë meuah nibak Indonesia ateuëh bandum keukeudjaman sidadu peundjadjah Beulanda ateuëh “indonesia-djawa” bak agresi Beulanda bak thôn 1947. Bak djilakèë meu’ah njan hana djimeutjeukot peukara Beulanda njang ka lheuëh djiduëk di pulo Djawa njan deungon aman leubèh nibak 350 thôn. Njan deuh meumakna Djawa njan djiteurimong Beulanda njan seubagoë “tuan” djih maka djih hana pat dji lakèë meu’ah.
Meulaén that peuë njang djipeulaku ateuëh Neugara Atjèh njang Meurdéhka, Beulanda djipeunjata Prang ateuëh Neugara Atjèh njang meudèëlat bak 26ub Mart 1873 njang dji juë meunjeurah keu Beulanda. Sagai-sagai hana geuteurimong. Uléh éndatu geutanjoë hana geutundôk keu peundjadjah njang teuka. Beulanda njang teuka deungon djibantu uléh lamiët djih dari “djawa” seubagoë sidadu djih, geulawan deungon hana pijôh-pijôh. Dalam prang Beulanda-Atjèh, leubèh dahsjat dan leupah that le kureubeuën bak watèënjan, hana meudjimeutjeukot pih. Le bukti-bukti dokumen njang djituléh uléh ahli-ahli seudjarah Beulanda teuntang buët la’lém sidadu Beulanda njang djibantu uléh lamiët djih di Atjèh. Diantara ahli-ahli seudjarah Beulandanjan nakeuh H. C. Zentgraaf njang tuléh buku ATJÈH, disinan na gamba-gamba seumeupoh massal ateueh ureuëng2 gampông di Kute Rèh. Meunantjit Paut Van´t Veer njang tuléh buku ATJÈH OORLOG dan laén2 lom. Bahan-bahan seudjarahnjoë beudjeuët keu rudjukan geutanjoë bansa Atjèh uroënjoë mangat djiteupeuë lé aneuk-tjutjô teuh ukeuë.
Meunantjit ta keunang keulai keu sjuhada-sjuhada geutanjoë njang ka kureubeuën dalam seunambông buët sutji Atjèh Meurdéhka njang geusambông lé Almarhum Paduka Njang Mulia Wali Neugara Atjèh, Tengku Tjhik di Tiro Hasan Muhammad deungon sjuhada2 geutanjoë seulajeuë 4 Désèmbèr 1976. Paléng kuruëng ta meuseudeukah sboh surah Al fatihah nibak uroë njang mulianjoë, deungon do’a seumoga Allah, neupeuluwaih kubu dan neuteurimong bandum amai nibak peudjuang-peudjuang geutanjoë.
Akhirul kalam, nibak buleuën njang peunoh beureukat njoë dan hana trép lé di geutanjoë akan ta tamong dan peubuët ibadah puasa dalam buleuën Ramadhan, kamoë susôn djaroë ateuëh ulèë, meulakèë meu’ah lahé bathén ateuëh salah dan khilaf kamoë. Ramadhan Mubarak. Seulamat ta peubuët amai lambuleuën puasanjoë. Seumoga deungon dô’a-dô’a geutanjoë peuë njang ta tjita-tjita beuneupeutrôk uléh Po teuh Allah. Aamiin.
Wassalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuh
Syukri Ibrahim
Keutuha Birô Peuneutrang
Meudjeulih GAM Pusat
